İşletme Kaydı Nasıl Yapılır? İşletme Kaydı Hakkında Herşey

Her işin harika bir fikirle başladığı fikri hemen hemen herkesin girişimci ruhuna ilham verebilir, ancak hikayenin tamamını tam olarak kapsamaz. Fikrinizi gerçek bir şirkete dönüştürmek için işletme kaydı tapmanız gerekir. İşletme kaydı yapmak, işletmenin kime ait olduğunu, nasıl vergilendirileceğinizi ve işletmenizin nasıl işleyeceğine ilişkin diğer kritik ayrıntıları belirler. İşletme kaydı özellikle ortaklıklar veya diğer insanlarla yürüttüğünüz işletmeler için önemlidir, ancak tüm girişimciler eninde sonunda işletmelerini kaydettirmeyi planlamalıdır.

İşletmenizi kaydettirmek, işletmenin kime ait olduğunu, nasıl vergilendirileceğinizi ve işletmenizin nasıl işleyeceğiyle ilgili diğer kritik ayrıntıları belirler.

İşletme kaydı, özellikle ortaklıklar veya başka kişilerle birlikte yürüttüğünüz işletmeler için önemlidir, ancak tüm girişimcilerin sonunda işletmelerini kaydettirmeyi planlamaları gerekir.

Bu makalede, Türkiye’de bir işletmeyi nasıl kaydettireceğinizi ve destekleyici materyallere nasıl erişeceğinizi öğreneceksiniz. Bir iş kurmayı düşünüyorsanız veya aktif olarak bir işletme kurmayı planlıyorsanız, kayıt sürecinin her adımında tekrar başvurabilmeniz için bu makaleyi favorilerinize ekleyin.

Hemen konuya girelim:

• İşletme adınızın mevcut olduğunu doğrulayın
• İş başvurunuzu yapın
• Vergi numarasıiçin başvurun
• Geçerli lisans veya izinlere başvurun

İş Yapınızı belirleyin

Dışarıdan bakıldığında, tüm işletmeler nispeten benzer görünebilir; bir veya daha fazla kişi mal satıyor veya hizmetlerine erişiyor. Ancak her birinin kendine özgü yararları ve zorlukları olan birkaç farklı türde iş yapısı vardır. Seçtiğiniz yapı türü işletme sahipliğini, sorumluluğunu ve vergilendirmeyi belirleyecektir.

Farklı ticari kuruluşlar

Kurmak istediğiniz işletmeyi en iyi temsil eden ve uzun vadede sizin için en iyi şekilde çalışacak yapıyı seçebilmeniz için farklı ticari kuruluş türlerini karşılaştıralım.

Anonim Şirket (A.Ş.):

Hisse senetleri tarafından temsil edilen, sermayesinin bölünebildiği ve genelde halka açık olabilen bir şirket türüdür.

• Kime Bağlı: Pay sahipleri
• Vergi Durumu: Kurumlar vergisine tabidir (2023 yılınsa %20).
• Gereklilikler: En az bir ortak, sermaye gerekliliği, denetim kurulu oluşturma zorunluluğu gibi gereklilikler bulunmaktadır.

Limited Şirket (Ltd. Şti.):

Sınırlı sayıda(en fazla 50 kişi) ortak tarafından kurulan, sermaye paylarına göre sorumlulukların belirlendiği bir şirket türüdür.

• Kime Bağlı: Sermaye paydaşları.
• Vergi Durumu: Gelir vergisine (%22 miktarında) tabidir.
• Gereklilikler: En az bir ortak, sermaye gerekliliği, esas sözleşme gibi gereklilikler bulunmaktadır.

İlişkin:Limited şirket kurma: 6 Adımda kendi LLC’nizi kurun

Kollektif Şirket:

En az iki ortak tarafından kurulan, ortakların sınırsız sorumlu olduğu bir şirket türüdür.

• Kime Bağlı: Ortaklara bağlıdır.
• Vergi Durumu: Gelir vergisi yoktur geçici vergi mükellefiyeti olabilir.
• Gereklilikler: En az iki ortak, esas sözleşme, ortakların eşit sorumluluk taşıması gibi gereklilikler bulunmaktadır.

Komandit Şirket:

En az bir sorumlu ortak ve bir veya daha fazla komanditer ortak içeren bir ortaklık türüdür.

• Kime Bağlı: bir kişi veya birçok ortak.
• Vergi Durumu: Gelir vergisine tabidir.
• Gereklilikler: En az bir sorumlu ortak, bir veya daha fazla komanditer ortak, esas sözleşme gibi gereklilikler bulunmaktadır.

Komandit şirketin en önemli özelliği sınırlı ve sınırsız sorumlu ortakları bir arada barındırmasıdır. Bazı ortaklar sınırlı, bazı ortaklar sınırsız sorumludur. 

Kooperatif Şirket:

Ortakların bir araya gelerek karşılıklı ekonomik veya sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturduğu bir şirket türüdür.

• Kime Bağlı: Türk Kooperatifçilik Kanunu'na tabidir.
• Vergi Durumu: Gelir vergisine tabidir.
• Gereklilikler: En az yedi ortak, esas sözleşme, ortakların demokratik katılımı gibi gereklilikler bulunmaktadır.

İşletme kaydı: işletmenizi resmi olarak kaydedin

Türkiye'de bir işletme kaydı ücreti 236 TL tutarındadır. İşletmenizi MKK sistemi üzerinden kolayca kaydedebilirsiniz. İlk kayıt işlemi esnasında daha önce bahsettiğimiz tutar ödenir ardından 78 TL miktarında bildirim ücreti ödenir. Son olarak pay sahipleri için hazırlanan çizelge ücreti; 236 TL her bir çizelge başı ödenecek tutardır.

İlişkin: Daha detaylı harç bilgileri için “Ticaret Sicili Harçları, Hizmet Bedelleri, TTSG İlan Ücretleri” PDF belgesine göz atabilirsiniz.

İşletme adının mevcut olduğunu doğrulayın 

Öncelikle işletme adınızın kayıt için uygun olduğunu onaylamanız gerekir. Bu, bu adı işletmeniz için ayıracaktır; böylece Türkiyede hiç kimse sizinle aynı adı kullanamaz.

GoDaddy alan adı arama çubuğunu kullanarak işletmeniz için seçtiğiniz adın kullanılıp kullanılmadığını kontrol edebilirsiniz

İşletmeniz için seçtiğiniz ad kullaılmakta olup olmadığını veya daha önce bu ad ile tescil yapılmışmı yapılmamışmı görmek amacıyla basitçe Türkiye ticaret sicil gazetesi (TOBB) üzerinden aratabilirsiniz üzerinden arama yapabilirsiniz.

Dosyanızı hazırlayın ve başvuruyu gerçekleştirin

İstediğiniz işletme adının mevcut olduğunu doğruladıktan sonra, iş başvurunuzu yapmaya başlamanın zamanı geldi. Bu aynı zamanda işletme alan adınızı satın almak için de harika bir zaman olabilir; böylece işletmeniz için en uygun alan adını talep edebilir ve çevrimiçi varlığınızı oluşturmaya başlayabilirsiniz.

Türkiye'de bir işletme kaydı için gerekli olan anlaşmaları MERSiS sistemi üzerinden dijital olarak halledebilirsiniz. MERSİS sistemi üzerinde yapılan sözleşme daha sonra notere giderek tasdik işlemi gerçekleştirilebilir. Tasdik edilen belgeler ticaret müdürlüğüne sunulur, belgelerin onaylanması durumunda tesciliniz gerçekleşmiş olur.

vergi numarası almak için başvurun

Türkiye'de e-devlet üzerinden kolayca vergi numarası alınabilmektedir. Kimlik cüzdanının aslını ibraz ederek herhangi bir vergi müdürlüğünden vergi numarası alınır.

Vergileri zamanında beyan edin

Vergileri zamanında beyan etmek, birey olarak sizin için olduğu kadar işletmeniz için de önemlidir. İşletme vergileri çevrimiçi veya posta yoluyla bildirilebilir ancak kişisel vergilerinizden farklı son tarihlere tabidir. 

İşletmenizde ödeyeceğiniz vergiler için daha detaylı bilgiyi burada bulabilirsiniz

Zamanınız kısıtlıysa, vergilerinizin doğru ve zamanında beyan edilmesini sağlamak için bir CPA tutmayı düşünün.

Uygun lisansları ve izinleri alın

Bazı işletmelerin federal düzeyde geçerli olabilecek belirli lisansları ve izinleri alması gerekecektir.

İşletmenizin lisans veya izin gerektirip gerektirmediğini belirleyin

Endüstrileri veya faaliyetleri bir federal kurum tarafından düzenleniyorsa işletmelerin bir lisans veya izin alması gerekecektir.

Federal olarak zorunlu kılınan izinler, alkollü içeceklerin üretilmesi veya satılmasından ticari balıkçılık faaliyetlerine kadar oldukça dar bir grup ticari faaliyeti etkilemektedir. 

Örneğin bir kafe veya bir restoran açacaksanız gıda bakanlığından izin alıp gıda bakanlığı tarafından satacağınız yiyecek ve içeceklerin onaylatmaları gerekiyor.

Uygun lisans veya izin için başvurun

Satacağınız ürünün herhangi bir izin gerektirip gerektirmediğini araştırdıktan sonra,gerektirmesi halinde ilgili kurumlara başvurarak izin başvurusunda bulunabilirsiniz.

Gerekli sigortayı alın

İşletmenizi yürütmeyi planladığınız federal, yerel yönetimin gerektirdiği lisans ve izinlere ek olarak işletme sigortası almanız da gerekebilir. Federal hükümet, çalışanı olan tüm işletmelerin işçi tazminatı, işsizlik ve maluliyet sigortası yaptırmasını şart koşuyor.

Ayrıca sektöre özel sigorta gereklilikleri de mevcuttur; işletmeniz için belirli sigorta türlerini satın almanız gerekip gerekmediğini öğrenmek için Dışişleri Bakanlığı ofisine danışın. Bu kesinlikle gerekli olmasa bile, bazı işletme sahipleri, özellikle de işletme sahibi olarak kişisel sorumluluktan korunmadığınız durumlarda, beklenmedik maliyetlerden korunmayı takdir edebilir.

Altı yaygın işletme sigortası türü vardır:

1. İş Yeri Paket Sigortası: İş yeri, bina, içerideki ekipmanlar, stoklar ve diğer varlıkların yangın, deprem, su baskını gibi risklere karşı korunmasını sağlayan bir sigorta türüdür.
2. İşveren Sorumluluk Sigortası: İşverenlerin çalışanlarına karşı hukuki sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için iş kazaları, meslek hastalıkları ve diğer çalışan kaynaklı risklere karşı koruma sağlar.
3. Kira Kaybı Sigortası: İşletmenin faaliyet gösterdiği binanın hasar görmesi durumunda, işletmenin kira gelirlerini güvence altına alan bir sigorta türüdür.
4. Mesleki Sorumluluk Sigortası (Hata ve Kusur Sigortası): Profesyonel hizmetler sunan işletmelerin, müşterilerine karşı hatalarından kaynaklanan maddi kayıplara karşı korunmalarını sağlar.
5. Nakliyat Sigortası: İşletmelerin mal ve ürünlerini taşırken ortaya çıkabilecek zararlara karşı güvence sağlar.
6. İş Kesintisi Sigortası: İşletmenin faaliyetlerinin beklenmedik bir olay nedeniyle durması durumunda, kaybedilen geliri ve ek maliyetleri karşılamak amacıyla kullanılan bir poliçedir.
7. Siber Güvenlik Sigortası: İşletmelerin siber saldırılara, veri ihlallerine ve diğer siber risklere karşı korunmalarını sağlar.
8. Kredi Sigortası: İşletmelerin aldıkları kredilere karşı ödeme zorluğu yaşamaları durumunda, kredi borçlarını güvence altına alır.

Ticari marka veya telif hakkı başvurusunda bulunun

İş fikriniz ve ürünleriniz değerlidir ve korunmaya değerdir! Uygun ticari markalara veya telif haklarına başvurarak işletmenizin ve geçim kaynağınızın başkaları tarafından kullanılmasına karşı korunmasını sağlayabilirsiniz.

Bir ticari marka, diğer işletmelerden korumak amacıyla işletme sahiplerine (örneğin, isim, logo veya slogan) uygulanabilir. Markasını kendisini rakiplerinden ayıran ayırt edici bir faktör olarak gören herhangi bir işletme, bir ticari markaya yatırım yapmak isteyenler. 

Örneğin, işletmenizin sloganı veya logosundaki bir ticari marka, sokaktaki bir rakibin özellikleri veya hizmetleri aynı dil veya görsellerle pazarlayamayacağı anlamına gelir.

Öte yandan telif hakkı, orijinal eserleri korur, böylece yalnızca eser sahibi o eseri sergileyebilir veya satabilir. Aşağıdaki işletmeler telif hakkı talebinde bulunmaktan fayda görebilir:

• Hazır görseller satan fotoğrafçılık işletmesi.
• Güncel olaylar veya işler hakkında yazan blog yazarı.
• Albüm satan veya indirilebilir ses parçalarına erişim sağlayan müzisyen.

Telif hakkı için kaydolmak amacıyla talimatlar için telif hakları burosunu ziyaret edebilirsiniz.

İşletme Kaydı: Gerçek Hayat Örnekleri

İşte bu süreci daha kolay anlamanıza yardımcı olacak Türkiye'de işletme kaydına dair iki örnek.

Örnek 1: Şahıs Şirketi Kaydı

Ayşe, memleketi Tatlı Köşe'de bir fırın açmak istiyor ve şahıs şirketi olarak faaliyet göstermeyi planlıyor. Kişisel adından farklı bir işletme adı kullanmaya karar veriyor.

Süreç aşağıdaki gibidir:

1. Gereklilikleri Araştırma: Ayşe, şahıs şirketi açmak için gereken şartları araştırıyor. MERSİS sistemine kayıt yaptırması, vergi dosyası açması ve bir muhasebeci aracılığıyla Ticaret Sicil Müdürlüğü'ne bildirimde bulunması gerektiğini öğreniyor.
2. İşletme Adı Seçme ve Kaydı: Ayşe, muhasebecisi aracılığıyla MERSİS sistemine “Tatlı Köşe” adını giriyor ve adın kullanılabilirliğini onaylıyor. İşletme adı kayıt belgelerine ekleniyor.
3. Belgelerin hazırlanması: Ayşe, fırın yeri için kira sözleşmesini, kimliğini, biyometrik fotoğrafını ve muhasebecisinin doldurduğu gerekli formları sunar. Muhasebecisi bunları MERSİS aracılığıyla gönderir.
4. Vergi dairesi kaydı: Vergi dairesi, işletme adresini doğrulamak için bir müfettiş gönderir. Onaylandıktan sonra, Ayşe'nin işletme için vergi numarası aktif hale gelir.
5. Oda kaydı (mesleğe bağlı olarak isteğe bağlı): Fırın sahibi olarak Ayşe, yerel işletme kurallarına uymak ve üyelikten yararlanmak için Esnaf ve Sanatkârlar Odası'na kayıt yaptırır.
6. Ücretler için bütçe: Ayşe şu ücretleri öder: MERSİS kaydı, Esnaf odası kaydı, İmza beyanı için noter ücretleri. Bu masraflar genellikle makul düzeydedir ve bütçesinde planlanmıştır.
7. İşletmeye başlama: Tüm kayıtlar tamamlandıktan sonra Ayşe, Tatlı Köşe'yi açar ve müşterilerine hizmet vermeye başlar.

Örnek 2: Limited Şirket Kaydı

Emre ve Deniz, Tekno Çözümler Ltd. Şti. adında bir teknoloji danışmanlık şirketi kurmak istiyorlar. Sorumluluk koruması ve daha resmi bir iş yapısı sağlamak için limited şirket (LTD) kurmayı tercih ediyorlar.

Süreç aşağıdaki gibidir:

1. Gereklilikleri araştırma: Türkiye'de limited şirket kurmanın gerekliliklerini inceliyorlar. Şunlara ihtiyaç duyduklarını öğreniyorlar:
   1. Şirket sözleşmesi
   2. En az 10.000 TL sermaye
   3. MERSİS kaydı
   4. Noter onayları
   5. Ticaret Sicili başvurusu
2. İsim seçimi: MERSİS üzerinden isim uygunluğunu kontrol ediyorlar. Başkalarının kullanmasını önlemek için sistemde “Tekno Çözümler Ltd. Şti.” ismini rezerve ediyorlar.
3. Şirket sözleşmesini hazırlama: Muhasebecileri, aşağıdakileri içeren şirket sözleşmesini hazırlıyor:
   1. Emre ve Deniz arasındaki hisse dağılımı
   2. Yönetim yapısı
   3. Şirketin kayıtlı adresi
   4. Şirketin faaliyet alanları
   5. Sözleşmeyi noterde onaylatıyorlar.
4. Şirket kuruluş belgelerinin dosyalanması: Tüm belgeler (şirket sözleşmesi, kimlik fotokopileri, adres bilgileri, sermaye beyanı) MERSİS aracılığıyla Ticaret Sıcil Müdürlüğü'ne sunulur. Kayıt ücreti ve Ticaret Odası üyelik ücreti ödenir. Onaylandıktan sonra şirket tüzel kişilik kazanır.
5. Vergi numarası alınması: Vergi dairesi şirkete otomatik olarak vergi numarası atar. Bir müfettiş, kayıtlı adresi doğrulamak için ziyaret eder.
6. Banka hesabı açılması: Gerekli sermaye şirket banka hesabına yatırılır ve vergi amaçlı belge alınır.
7. Vergi kaydı: Aşağıdaki vergi kayıt işlemleri tamamlanır:
   1. Kurumlar Vergisi
   2. KDV
   3. Varsa stopaj vergisi
   4. Muhasebecileri, aylık vergi beyannamelerini anlamalarını sağlar.

İşletmenin faaliyete geçirilmesi: Tekno Çözümler Ltd. Şti.'nin resmi olarak tescil edilmesi ve tüm yasal işlemlerin tamamlanmasıyla Emre ve Deniz müşteri kabul etmeye başlar.

Yerel yardım alın ve küçük işletme gruplarına katılın

Bir işe başlamak göz korkutucu bir zorluk olabilir, ancak bu işi tek başınıza yapmak zorunda değilsiniz. Girişimcilere yardımcı olacak konulardaki hibeler veya web seminerleri gibi yerel kaynakları kullanmak, işletmenize finansal kaynaklar veya değerli bilgiler şeklinde rekabet avantajı sağlayabilir.

Ek olarak, bölgenizdeki diğer küçük işletme sahipleriyle bağlantı kurmayı düşünün; topluluğunuzdaki müşteriler hakkındaki bilgileri paylaşabilir, işletmeler arası promosyonlar yürütebilir ve işletmenizin bölgenizle olan bağlarını güçlendirebilirsiniz.

Sonuç

Yeni bir işe başlamak heyecan verici bir deneyimdir, ancak tüm bu heyecanın ortasında, faaliyet göstermek için gereken idari görevleri hatırlamak önemlidir. Bu makalede, iş yapınızı seçmekten mükemmel adı seçmeye, işinizi yürütmeyle, vergi ödemeyle ve vergi ödemeyle ilgili tüm uygulamalara kadar bu görevleri yönetmenize yardımcı olacak tüm önemli adımları ele aldık. gerekli izinler, sigortalar ve korumalar.

Her ne kadar göz korkutucu görünse de yalnız değilsiniz; şehrinizde ve ilçenizde sizi destekleyecek kaynaklar ve ağ kurabileceğiniz ve onlardan bir şeyler öğrenebileceğiniz birçok küçük işletme sahibi var.

Editörün notu: Bu makale 15 Aralık 2025 tarihinde güncellenmiştir.

Kullanılan Ürünler

Oct 25, 2017 · Okuma süresi: 1 dk

Alan AdlarıDaha fazla bilgi edinin